Esrarengiz Kitap — VI
Galad ne diyordu_?
" Zaman Kitabı " nı okuyup bitirdiğinde Golnor'un mutlak efendisi olacak!
Kara İlah ne diyordu_?
Bir sayfa... Sadece bir sayfa kaldı... Düşmanlarım gelmeden onu da okuyup bitirmeliyim!..
İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü, Doktora Öğrencisi Halise Tarımcıoğlu " Özdeşlik İlkesi Sorunu ve Yansımalı Olmayan Mantıklar " adlı makalede ne diyordu_?
Görüldüğü üzere yansımalı olmayan mantıkların ortaya çıkması fiziğin temelleriyle ilgili tartışmalardan kaynaklanmaktadır. Bu sistemleri geliştirmek için gerekli olan ana motivasyon göreceli olmayan kuantum mekaniğinden (non-relativistic quantum) gelmektedir. Göreceli olmayan kuantum mekaniğine göre "kuantum varlıkların bir şekilde "özdeşliklerini kaybettikleri", tekil olmayan [non-individual] oldukları iddia edilir." Bunun nedeni kuantum parçacıkları arasında dolanık bir ilişki olmasıdır. Dolanıklık (entanglement) genel olarak şöyle açıklanabilir:
Dolanıklık en az iki nesneyi içeren bir sistemin kuantum durumunun bir özelliğidir, bu iki nesne ki, sistemin herhangi bir üyesinin durumunu [hızını ve konumunu] diğer üyesinin durumlarından bahsetmeden yeteri kadar tanımlayamadığımız şekilde birbirine bağlı olan iki nesnedir. Ve bu, nesneler birbirinden uzakta olsalar bile böyledir.
Alıntı uyarınca parçacıklar arasındaki dolanıklık ilişkisi, aynı anda sürekli bir etkileşimi ve geçişi, dolayısıyla da değişimi ifade eder. Dolanıklık söz konusu olunca bir parçacık hakkında konuşmak sistemdeki her parçacık hakkında bilgi sahibi olmayı gerektirir. Sözgelimi normal şartlarda bildiğimiz şekliyle yazılmış 100 sayfalık bir kitabın ilk 10 sayfasını okuduğumuz zaman kitabın yüzde 10'u hakkında bilgi sahibi olduğumuzu düşünürüz, ancak aynı kitap kuantum dünyasına göre yazılırsa ve ilk on sayfasını okursak, bu tür bir kitapta bilgi her sayfaya birbirinden bağımsız bir şekilde yazılmadığı için ve bilgi sayfalar arasındaki ilişkilerin veya bağlantıların içerisine gömülü olduğu için, kitabın tamamını okumadığımız sürece kitap hakkında hemen hemen hiçbir şey öğrenemediğimiz anlayışı hakimdir. Dolayısıyla kuantum parçacıkları arasında dolanıklıktan kaynaklanan sürekli bir geçiş ve etkileşim söz konusuyken klasik mantığın özdeşlik ilkesinin ifade ettiği keskin ayrımın kuantum evreninde de geçerli olduğunu söylemek mümkün değildir. Burada A gibi bir parçacık hem A'dır hem de A olmayandır. Dolayısıyla yansımalı özdeşlik ilkesinin ihlali söz konusudur.
En genel haliyle özdeşlik, yansımalı özdeşlik ilkesi ve yansımalı olmayan mantıkları tanımlamak gerekirse şöyle söylemek mümkündür:
Özdeşlik İlkesi (Öİ): Her nesne kendisine özdeştir.
Yansımalı Özdeşlik İlkesi (YÖİ): ∀x (x=x)
Hüküm:
_ Zaman Kitabı, Klasik Mantık İlkeleri' nden ' principia logica formalia ' Üçüncü Hâlin Olanaksızlığı İlkesi' nin ' principium tertii exclusi ' reddidir.
_ Zaman Kitabı, Schrödinger Denklemi' dir.
İçtenlikleri hiçbir zaman azalmayan sevgili Fındıkfındık, Victoryv, Melange ve adı sayılamayacak kadar çok eski dostlarımız için:
İ ç t e n l i k l e...
Sevgiyle...