Öteki Bilinç: Gerçeküstücülük ve İkinci Yeni

ÖZET

Bu tezde, ülkemizdeki şiirin modernleşmesinde önemli bir kırılma sayılan
İkinci Yeni ile bütün dünya şiir hareketlerini etkileyen Gerçeküstücülük arasındaki
benzerlikler ve farklılıklar saptanmaya çalışılmıştır. Her iki şiir hareketinin
özellikleri, yöntemleri, amaçları bu akımlara bağlı şairlerin metinleri, konuşmaları
karşılaştırılarak okunmuş ve değerlendirilmiştir.

Yazılan çok sayıda makalede yine İkinci Yeni Gerçeküstücülük üzerinden
tartışılmış, tıpkı onun gibi anlamsız, gerçekle ilgisiz olarak görülmüş, ağırlıklı
olarak bu akımın etkisinde gelişen ülkemize özgü bir şiir hareketi olarak
değerlendirilmiştir. Gerçeküstücülüğün gerçekliğe çok daha derinlemesine nüfuz
etmek, insanı, dünyasını bütünlüklü bir biçimde görmeyi hedefleyen amaçlarıyla,
İkinci Yeni‟nin farklı bir şiir yazmak uğruna dili, dildeki farklı anlatım biçimlerini
öne alan amaçları kıyaslanınca bu iki şiir hareketinin ne kadar köklü bir farklılık
içerdiklerini anlaşılacaktır. Gerçeküstücülük için dil ile ilgili her türlü anlatım,
teknik, şiir sanatları (imge, eğretileme, çağrışım vb.) amaç için bir araç iken, İkinci
Yeni için gerçeküstücülerin araç olarak gördükleri dil ve dille ilgili her şey farklı bir
şiire ulaşmak için bir amaç olmuştur.

Çalışma sonunda Gerçeküstücülük ile İkinci Yeni‟nin farklı toplumsal
koşulların ve zamanların ürünü olduğu görülmüştür. Gerçeküstücülük, Batı
toplumlarının içinde bulundukları koşulların dayattığı, insanı ve dünyayı yeniden
anlamlandırmaya dayalı zorunlu bir durak iken, İkinci Yeni böyle bir kaygı
gütmemiş, ancak farklı bir şiir inşasını gerçekleştirmeyi amaçlamış, dilde yaptığı
önemli değişiklik ile insana ve gerçekliğine farklı ve yeni bir biçimde bakılmasını
sağlamıştır.