Oliver Goldsmith - Yanlışlıklar Gecesi
Oliver Goldsmith - Yanlışlıklar Gecesi
ÖNSÖZ
18. yüzyıl İngiliz yazınının önde gelen adlarından biri olan Oliver Goldsmith irlanda kökenlidir. 10 Kasım 1730'da İrlanda'nın Ballymahon köyünde doğan, 4 Nisan 1774'te Londra'da ölen Goldsmith denemeden şiire, romandan oyuna, hemen hemen tüm yazın türlerinde ürün vermiştir.
Dublin'deki Trinity College'ı bitirdikten (1749) sonra Edinburg'da başladığı tıp öğrenimini yarıda bırakan Goldsmith, iki yıl kadar Avrupa'da dolaştı, daha sonra beş parasız geldiği Londra'da (1756) para kazanmak için dergilere deneme ve kitap tanıtma yazılan yazdı. 1759'da ilk kitabı "An Enquiry into the Present State of Polite Learning in Europe " (Avrupa'daki Kibar Sınıfların Bugünkü Öğrenim Durumu Üzerine Bir Araştırma) ile adını duyurdu. Daha önce dergilerde yayınladığı denemelerini topladığı "Chinese Letters " (Çin Mektupları) adlı deneme kitabı ve "The Traveller, or a Prospect of Society " (Yolcu ya da Toplumdan Bir Görünüm) adlı şiiriyle daha da ünlenen Goldsmith artık Londra'nın yazarlar çevresine girmişti. 1764'te de Samuel Johnson, Edmund Burke ve James Boswell gibi ünlü yazarların da üye olduğu "The Club"ın kurulmasına öncülük ediyordu.
Avrupa kültürünün yakın bir izleyicisi olan Goldsmith'in denemelerinde, dolaştığı ülkelerdeki farklı gelenekleri anlatan bir gezgin biçemi görülür. Yergici, ancak yumuşak ve nükteli bir deyişle yazar; yer yer öğretici bir tavır takınmakla birlikte, bilgiçlikten kaçınır. "The Vicar of Wakefield: A Tale " (Wakefield Papazı) adlı romanı, gülmeceye yakın biçemi ve şakacı anlatımıyla 18. yüzyıl İngiliz yazınının en sevilen romanları arasında yer alır. "The Deserted Village " (Terkedilmiş Köy) adlı uzun şiiriyse, sanayi devriminin kırsal yaşamda yol açtığı değişiklikleri anlatırken, geçmişe özlemle bakan bir duygusallıkla köy yaşamını yüceltir. Genel bir değerlendirme yapmak gerekirse; yapıtları bugün okunduğunda, çağının İngiltere ve Avrupasını biçimlendiren güçleri pek çok seçkin arkadaşından daha doğru kavradığının görüldüğü söylenebilir.
Oyun yazarı Goldsmith'e gelince: "The Good Natured Man " (îyi Huylu Adam) ve özellikle de "She Stoops to Conquer " (Yanlışlıklar Gecesi) adlı oyunlarıyla 18. yüzyıl İngiliz tiyatrosunun (R. B. Sheridan ile birlikte) iki büyük yazarından biridir demek yanlış olmaz. 1768'de oynanan ilk oyunu pek tutulmamışsa da, 1773 'te oynanan "Yanlışlıklar Gecesi" hem büyük bir ilgi görmüş, hem de çağını aşarak günümüze ulaşmıştır.
