Komünist Prag’da Bir Yahudi - 3 / İsyan

HEM BIÇAĞIM HEM DE YARA,

HEM YANAĞIM HEM DE TOKAT,

HEM KURBANIM HEM DE CELLAT.

Les Fleurs du Mal / Kötülük Çiçekleri - Charles Baudelaire


A JEW IN COMMUNIST PRAGUE - 3 / REBELLION
KOMÜNİST PRAG'DA BİR YAHUDİ - 3 / İSYAN
Vittorio Giardino - 1994

Çizgi romanda ciddi alıntılar var; çok önemli edebiyat ustalarından %100 alıntılar olduğundan; tercümede aşırı sorumluluk almış oldum; bu yük çok ağırdı; Kafka'nın adını bile telaffuz etmem haddim olamaz, eserin özellikle bu sayısı gerçekten büyük sorumluluk oldu benim için, öyle böyle değil ve lakin; usta sanatçıya saygı en önde olmalıydı, en önde.

"İTAATSİZLİK VE DİRENİŞ NEDENİYLE, BU TARİHTEN İTİBAREN ON YIL HAPİS CEZASINA ÇARPTIRILMIŞTIR."
Rebellion - Vittorio Giardino

Kafka ve Baudelaire ile önceden tanışıklığımın olmasının da bir miktar faydasını gördüm diyebilirim tabii, özellikle bu alıntıların tercümesinde en ufak hata; siz sevgili dostlarıma büyük saygısızlık olacağı gibi, daha da ötesi; dünya edebiyatının devasa kıymetli her iki kilometre taşına da çok ciddi saygısızlık olurdu, bilhassa bu kısımlara aşırı dereceden önem verdim; günlerce tek kelimeyle bile uğraştım, edebiyat ile şaka olmaz, ustalara yanlış olmaz.

"FOR WE ARE LIKE TREE TRUNKS IN THE SNOW.
IN APPEARANCE THEY LIE SLEEKLY AND A LITTLE PUSH SHOULD BE ENOUGH TO SET THEM ROLLING."
"ÇÜNKÜ BİZLER KARDA AĞAÇ GÖVDELERİ GİBİYİZ.
GÖRÜNÜRDE ZARİFÇE YÜKSELİRLER VE UFACIK BİR FİSKE DARBESİ YUVARLANMALARINA YETER."
Rebellion - Vittorio Giardino
(Eserde hiç belirtilmese de; origin: Contemplations / Derin Düşünceler - Kafka)

"Başkaldıran İnsan" eserinin yazarı Albert Camus ustanın deyişiyle Kafka; "Faşizmin 'Korku Çağı' yok olana dek güncelliğini koruyacaktır.".

Serinin bu cildinde, modern şiirin en önemli öncülerinden aşırı önemli Fransız şair Charles Baudelaire ustanın (1821-1867) "Les Fleurs du Mal", "Kötülük Çiçekleri" kitabından hiç alıntı yapılmamış, ama esere birbirlerinden tamamen bağımsız ve baştan sona sürekli; hem çok açık hem aşırı gizli göndermeler var ayrı ayrı, açık olana bir örnek:

" 'KÖTÜLÜK ÇİÇEKLERİ' KAÇ KOPYA BASILMIŞTI, BİLİYOR MUSUN?"
Rebellion - Vittorio Giardino

Sonrası devamlı gizli, hem de ne gizli; hepsi devasa ustalıkla saklanmış ne göndermeler var, hatta Vittorio Giardino ustanın, serinin bu üçüncü sayısını özellikle Charles Baudelaire üstada ayırdığını kesinlikle söyleyebilirim, şiir gibi, anlaşılması güç, ama bir anlamaya başladın mı; öğreniyorsun uçarken, bakmamayı aşağı, Kartal.

Charles Baudelaire (1821-1867):
"1846'dan sonra Kötülük Çiçekleri kitabına girecek şiirlerini yazmaya başladı. 1847'de Edgar Allan Poe'yı keşfetti ve eserlerini Fransızcaya çevirmeye başladı. 1848'de devrimcilerin yanında yer aldı. 1857'de Les Fleurs du Mal (Kötülük Çiçekleri) (Elem Çiçekleri) kitap olarak yayınlandı, içindeki altı şiir kamu ahlâkına aykırı bulunduğu için Baudelaire hakkında dâvâ açıldı.
Yaşadığı dönemde kurulmakta olan modern Paris'in metropol yaşantısı üzerine inşa ettiği edebiyatı ve eleştiri yazıları modernist estetiğin habercisi sayılır. Şiirlerini derlediği Kötülük Çiçekleri (Les Fleurs du Mal-1857) ve Paris Sıkıntısı (Le Spleen de Paris-1869), Rimbaud'dan Mallarmé'ye, Yahya Kemal ve Cahit Sıtkı Tarancı'ya kadar pek çok şairin çarpıldığı, 20. yüzyıl edebiyatının en etkili kılavuzları olur. Gerek klasik geleneğe, gerekse egemen çağdaş zihniyetlere karşı isyanı ve gerçekliğe kafa tuttuğu imgelemi, zamanında şiirlerinin yasaklanmasına kadar varan düşmanlıklar uyandırır. Sonradan bu başkaldırı ve imgelem, avangard sanat ve edebiyatın çekirdeğini oluşturacaktır.".
Alıntı

Giardino ustanın; Baudelaire üstadın özellikle "Kötülük Çiçekleri" eserinden etkilendiği aşırı derecede açık. Kısmen benim de gençlik yıllarımda etkilendiğim; Charles Baudelaire ustadın eserinden bir alıntı, hiç unutamadıklarımdandır, unutamam:

"Hep sarhoş olmalı. Her şey bunda; tek sorun bu.
Omuzlarınızı ezen, sizi toprağa doğru çeken Zaman'ın korkunç ağırlığını duymamak için durmamacasına sarhoş olmalısınız.
Ama neyle?
Şarapla, şiirle ya da erdemle, nasıl isterseniz.
Ama sarhoş olun.
Ve bazı bazı, bir sarayın basamakları, bir hendeğin yeşil otları üstünde, odanızın donuk yalnızlığı içinde, sarhoşluğunuz azalmış ya da büsbütün geçmiş bir durumda uyanırsanız, sorun, yele, dalgaya, yıldıza, kuşa, saate sorun, her kaçan şeye, inleyen, yuvarlanan, şakıyan, konuşan her şeye sorun; 'Saat kaç?' deyin. Yel, dalga, yıldız, kuş, saat hemen verecektir yanıtı size: Sarhoş olma saatidir! Zamanın inim inim inletilen köleleri olmamak için sarhoş olun durmamacasına!
Şarapla, şiirle ya da erdemle, nasıl isterseniz.".
Charles Baudelaire - Le Spleen de Paris (Paris Sıkıntısı) - 1869

Büyük üstat Giardino, çizgi romanın en son cümlesiyle de; Baudelaire ustaya yine çok gizli bir selam çakarak bitirmiş eserini, ama ne selam!

Özellikle bu son cümle; aşırı derecede önemli, öyle böyle değil.

Evet; çizgi romanın bu sayısının ruhuna tam uygun olarak, başkaldırı edebiyatının öncülerinden Baudelaire ustaya; çok çok saklı, ama bir o kadar da açık göndermeler var çizgi romanda, son balonda "Ağustos Böceği" Jonas; tıpkı çArşı gibi, Kartal olmak istiyor sanki; Kartal!

Bam teli son cümle ve tüm seri; yani eserin tamamı bu tümce üzerine kurulu, üç sayı tek balon:

"SARHOŞ OLMANIN NE DEMEK OLDUĞUNU ANLAMAK İSTİYORUM."
Rebellion - Vittorio Giardino

Eser; 1954'lerin Prag'ından acı sonatına dalıyor, Aşk ile trio sonata.

"EY ACI! EY ACI! ZAMAN ÖMRÜ YİYOR,

VE KALBİMİZİ KEMİREN SİNSİ DÜŞMAN,

KAYBETTİĞİMİZ KANLA GELİŞİP BÜYÜYOR!"

"Les Fleurs du Mals / "Kötülük Çiçekleri"
Charles Baudelaire

Bizse gecenin sert kanatlarında, sevgi ve saygılarımla.

fındıkfındık
01.05.2015
Beşiktaş



A JEW IN COMMUNIST PRAGUE - 3 / REBELLION
KOMÜNİST PRAG'DA BİR YAHUDİ - 3 / İSYAN

Sanatçı:
Vittorio Giardino

Balonlama:
büyük beyaz

Çeviri
fındıkfındık



trio
[Yeni üye olduysanız üye onayınızı bekleyiniz ya da üye olmak için TIKLAYINIZ.]

* Görüntüyü açabilmek için konuya Like verilmeli *