***************************************** I. P A R T *****************************************
ad unum omnes cognoscas necesse est.
Baştan sona bilmek ' bilinmesi ' gereklidir.
anno a.C.n. L: tota Gallia, quae, ut vides, est divisa in partes quinque, a Romanis occupata est...
M.Ö. 50: Gördüğünüz gibi, Romalılar tarafından ele geçirilmiş olan tüm Galya, 5 bölüme ayrılmıştır...
Totane? Minime! Vicus quidam a Gallis invictis habitatus invasoribus resistere adhuc non desinit.
Tümü mü? Hiç de değil! Baş eğmez Galyalıların yaşadığı küçük bir köy, hala istilacılara karşı direnmeyi bırakmıyor.
Neque vita facilis legionariis Romanis, quibus sunt castra bene munita Babaorum, Aquarium, Laudanum Parvibonumque ...
Yaşam, Babaorum, Aquarium, Laudanum ve Parvibonum ... da tahkim edilmiş kamplarındaki Roma lejyoncuları için, hiç de kolay değildir.
Hieroglifler ' Hieroglyphicorum Aegyptiorum '
Pra-Mısırlıların 3000 yıllık tarihinde, hieroglif harfler ' Hieroglyphicae Grammata ' denilen çok ayrıntılı bir yazı tipinin gelişmiş olduğu görülmektedir... Bu yazının elyazısı şekline hieratik yazı ' Textus Hieroglyphicus ' denmekte ve o zamanların Mısırında halk yazısı ' Textus Demoticus ' denilen üçüncü bir yazı tipi de bulunmakta idi...
Pra-Mısır yazıları ' Antiquissimae Aegyptiorum Scripturae ' İsveçli orientalist J.D.Akerblad, Fransız bilgini Silvestre de Sacy ve İngiliz bilgini Thomas Young tarafından deşifre edilmeye çalışılmıştır ve sonunda Fransız egyptolojisti Jean François Champollion 1822 yılında Académie Française' e, Firavun isimlerini ne şekilde okuyabildiğine ' fakat bütün hieroglifleri de deşifre edemediğine ' dair bir mektup yazar ve bu mektup daha sonraları Fonetik hieroglifler alfabesi hakkında M. Dacier' e mektup ' Lettre à M. Dacier relative à l'alphabet des hiéroglyphes phonétiques ' başlığı ile yayınlanır...
Pra-Mısır yazıları üzerindeki bütün çalışmalar, esas itibarıyla, Nil Deltasının ' Delta Nili ' batısında, İskenderiye ' Alexandrea ' şehrinden 65 km uzaklıkta yer alan Reşid ' Rosetta ' şehri yakınında, Napolyon ordusundaki Fransız askerleri tarafından bulunan ve kara bazalt bir levhadan ibaret olan ve en üstünde 14 satırlık hieroglif yazı, altında 32 satırlık demotik yazı ve en altta ise 54 satırlık Yunanca yazı ile yazılmış bir taş ' Tabula Rosettana ' üzerinden yapılmış bulunuyor...
Bu taşın en altındaki Yunanca yazıtın 3. satırında, büyük kral ' Rex Magnus ', 9. satırında, Kral Ptolemy ' Rex Ptolemaeus ',... gibi isimler geçmektedir ki, Büyük İskender' den ' Rex Macedonum ' sonra Mısırı idare eden ve Makedonialılar soyundan gelen firavunlara Ptolemaeus ismi verilmiş bulunuyor...
Buna karşılık, bu taşın en üstündeki hieroglif yazısı kısmında kartuş ' chartus ' içine yazılmış olan 6. ve 14. satırlarda geçen ve kral ismi olması olası aynı bir yazı iki defa geçiyor...
Bunlara ve Danimarkalı Georg Zoega' nın " hieroglif yazıların yüzleri dönük olduğu yönün tersine okunmaları gerektiği " buluşuna dayanarak, Thomas Young sözkonusu edilen kartuş içindeki hieroglif yazının yarısını Ptolmees ' Ptolemaeus ' şeklinde okur...
Rosetta taşındaki iki ayrı kartuş içine yazılmış olan hieroglif yazı ve bu yazının yarısının Thomas Young tarafından okunan şekli...
Buraya kadar her şey stabil idi... Fakat belki de o kadar da değil... : )
Ebers Papyrus' den (1550 a.C.n.) bir hieratik metin sağdan sola ' a dextra ad laevam ' ve bunun hieroglif yazı karşılığı soldan sağa ' a laeva ad dextram '
Hieroglif yazının birinci satırının son kısmındaki [] tamgasının, hieratik şeklinin LLI, olduğunu gözönünde bulundurursak, sistem instabil olacaktır, çünkü bu harfin Kıptice' deki ' Lingua Coptica ' karşılığı " Ş " dir, " P " değil...
Doğu Anadolu' daki Cunni Mağarasının ISUB ÖG tamgalarının hieroglifler ile karşılaştırılması
Burada da [] ve LLI, tamgalarının her ikisinin de konsonant sesleri " Ş " şeklindedir...
Türkler, Büyük İskender' e ' Rex Macedonum ' At-Ög, Darius' a ' Rex Persarum ' Ökü Ol İlik Us Uş Oğı ve Cyrus' a ' Rex Persarum ' Onur At Onım demiş bulunuyorlar...
Isis, Antik Grek & Latinlerin ' Antiquarum Graecarum et Latinarum ' Pra-Mısır Tanrıçası ' Deam Aegyptum Antiquam ' Aset' e taktıkları bir isimdir... Peki öyleyse, ki öyle, o halde, hierogliflerde, Aset yerine, bir Antik Grek & Latin ismi olan Isis olabilir mi ki_?...
Buna göre Pra-Mısırlıların da yabancı isimleri kendi halklarının anlayacağı bir dil ile ifade etmiş ' hierogliflerde de o şekilde belirtmiş ' olmaları gerekir... Ptolemaeus ise Pra-Mısır dilinin bir sözü değil...
Thomas Young' ın bıraktığı yerden, bu defa, Champollion ' demotik yazıları okuduktan sonra ' demotik yazı dışında, " AŞ tamgasının P sesi karşılığı olarak kabulü üzerinden " hieroglifleri de okuma teşebbüsünde bulunuyor...
Champollion' un şu kabulleri de son derece ilgi çekicidir:
Yani, Pra-Mısırlılar Fransızca mı ' Francumne ' konuşmuşlardır_?... : )
Diller, tarihin akışı içinde devamlı olarak değişmişlerdir ve tarihlerinin de binlerce yıl ' 3150 a.C.n. ' öncesinden başladığı söylenilen Pra-Mısırlıların, bugünkü Fransızcaya benzeyen bir dilleri olduğu iddia edilemez...
Demotik alfabenin bir Konsonant alfabesi olmasına karşılık, hieroglifler bir Tamga alfabesidir... En eski yazı tipinin Tamga yazısı olduğunu ve buna göre, yeryüzündeki bütün yazıların bu Pra-tipten gelişmiş olduğunu gözönünde bulundurursak, Pra-Mısırda binlerce yıl ' ~ 5000 a.C.n. ' öncelerinden başlayan yazı tipininde böyle bir temele dayandığını kabul etmek zorundayız...
Nitekim, Rosettananın demotik yazı kısmında geçen bazı isimleri " Arsene ' Arsinoe ', Aree ' Areia ', Alksantrs ' Alexander ',... " hieroglif yazı kısmında bulamıyoruz...
Çinliler, kadın ' French -> Femme, Latin -> Femina ' Tamgasını, pirinç tarlası + çalışan kişi sembollerini alt alta yazmak suretiyle teşkil etmişlerdir... Buradan yola çıkarak, bu Tamganın, emekçi ' French -> Prolétariat, Latin -> Proletariatus ' anlamına geldiği, haliyle Fransızca Prolétariat' ın " P " harfine tekabül ettiği, ya da Antik Çinlilerin de ' Sinarum Antiquarum ', Çin Halk Cumhuriyeti ' Res Publica Popularis Sinarum ' gibi, bir Materyalist felsefeyi ' Materialismus dialecticus ' savundukları ileri sürülebilir mi ki_?...
Hieroglif yazıların orijini bilinmemektedir... Bunların bir bütün olarak manaları da karanlıkta saklı kalmaktadır... Yazıtlar okunamadı... Antik Grek & Latinlerin hieroglifleri anladıkları da ispat olunamamıştır... Şimdiye kadar yapılan şey, Champollion' un çalışmalarına dayanarak bir alfabe hazırlamaktan ' hierogliflere birer ses tekabül ettirmekten ' ibaret kalmıştır... Ancak bu alfabe ile okunan sözlerin hiçbirinin hiçbir manası yok, bunların hiçbirinin bugünkü dillerdeki karşılığı gösterilememiştir... Gerçi Kıpti dilinin Pra-Mısır dilinin devamı olduğu sırası geldikçe belirtilmeye çalışılıyor, ancak bu alanda kabul olunabilir bir kanıt verilemiyor... Kısacası hieroglif yazılar şimdiye kadar okunamamışlardır ve Champollion' un kendisi de böyle bir iddiada bulunmamıştır... Onun söylediği şey, hierogliflerle yazılmış olan bazı adları ' sözleri değil ' okuyabilmiş olduğu şeklindedir...
Peki Libera encyclopaedia ne diyordu_?... : )
Textus Graecus cito lectus interpretationi textuum Aegyptiorum (in formis hieroglyphica et demotica expressorum) gradatim adiuvit. Denique textum plene interpretatus est Ioannes Franciscus Champollion. Ab opere eruditorum cumulativo coepit hodiernus scripturae hieroglyphicae linguaeque Aegyptiae antiquae intellectus.
Yunan metinleri, Mısırlıların (hieroglifik ve demotik ifade edilmiş olan) metinlerinin kademeli olarak yorumlanmasına ' çevirisine ' yardım etti. Son olarak, ' hieroglifik ve demotik ' metin, ' Ioannes Franciscus Champollion tarafından ' tamamen açıklanmıştır. Günümüzde, çalışmalardan bu yana, Antik Mısır dili hieroglifik yazılarının anlaşılması, birikimli olarak öğrenilmeye başladı.
' Champollion' un defterindeki elyazmalarından ' bir Kleopatra kartuşunun çizimi...
Tabula Rosettana' da Kleopatra' nın ismi geçmemektedir... Peki öyleyse, ki öyle, o halde Champollion, bu hieroglifik yazının, Kleopatra olduğunu nasıl bilebiliyor ki_?...
' Unlocking the Civilization of Ancient Egypt ' Antik Mısır uygarlığını ortaya çıkarma ' How Champollion Deciphered the Rosetta Stone ' Champollion Rosetta Taşını Nasıl Deşifre Etti ' /Fidelio, Vol. VIII, No, 3. Fall 1999
Champollion succeeded in deducing the sound values for the signs in the demotic Ptolemy, both on the Rosetta Stone and on another papyrus which had been recently acquired by France. He then compared this to a demotic version of Cleopatra, which had been found on the so-called Casati papyrus, and ascertained that there were several characters in the two names which were similar; this had to be the case, since the two names in Greek also share several sounds (P L T O E).
Champollion, hem Rosetta Taşında hem de yakın zamanda Fransa tarafından satın alınan başka bir papirüste demotik Ptolemaeus' daki işaretlerin ses değerlerini çıkarmayı başardı. Daha sonra bunu, Casati papirüsünde bulunmuş olan Kleopatra' nın demotik bir versiyonuyla kıyasladı ve iki ismin benzer olduğu birkaç karakter bulunduğunu saptadı; Yunancadaki iki ismin birden fazla ses paylaşması nedeniyle bu da böyle olmalıdır(P L T O E).
Champollion, bu ismi ' Kleopatra ' Mısırdan Londraya getirilmiş olan Philae Obeliskinde de ' Thomas Young' un okuduğu Ptolmees sözünün altında ' bu sefer, hieroglif harflerle de okuyabilmektedir...
Peki bu kıyaslamalar nasıl oluyor_?... Obeliscus Philensis ve Tabula Rosettana üzerinden, şu şekilde:
Peki, bu Kleopatra adı, başka nerelerde geçiyor_?...
; ----------------------------------------------------------------------------------------------------
_ Obeliscus Philensis /Libera encyclopaedia
Obeliscus Philensis unus est e duobus quos inter ruinas Philarum in Aegypto Superiore anno 1815 Gulielmus Ioannes Bankes repperit.
Philae obeliski, 1815 yılının başlarında, Philae yıkıntıları arasında, Gulielmus Ioannes Bankes tarafından bulunmuş iki dikilitaştan biridir.
Bankes in lateribus huius obelisci inscriptiones repperit, quarum una characteribus hieroglyphicis Aegyptiis exarata est, altera (hodie notationibus OGI 137-139 recognita) sermone Graeco.
Bankes, (bugünlerde OGI 137-139 işaretleriyle tanınan) dikilitaşların yanında, biri Mısır hieroglif karakterleri yazılı, diğeri Yunan dilinde olan yazıtları buldu.
In capsis inscriptionis Aegyptiae, e comparatione textus Graeci, Bankes se recognoscere putavit nomina Ptolemaei et Cleopatrae; quod postea confirmaverunt Thomas Young et Ioannes Franciscus Champollion.
Bankes, Mısır yazıtlarının Yunan metniyle karşılaştırılmasından, Kleopatra ve Ptolemy' nin isimlerini tanıyacağını düşündü. Daha sonra Thomas Young ve Ioannes Franciscus Champollion ' Bankes' in bu düşüncesini ' doğruladılar.
E litteris alphabeticis ita notis Champollion interpretationem linguae Aegyptiae antiquae persecutus est quam e studiis tabulae Rosettanae auspicaverat.
Champollion' un, bilinen alfabetik harfler yoluyla, eski Mısır dilleri yorumu, Rosetta tabletleri himayesinde ' çalışmaları üzerinden ' sürmüştü.
Inscriptio petitionem sacerdotum denotat responsumque a rege Ptolemaei VIII Euergetae reginisque Cleopatra II et III anno 118/117 a.C.n. missum.
Yazıt, rahiplerin dileğine, M.Ö. 118/117' de, Euergetae Kral VIII. Ptolemy ve Kraliçe II. Kleopatra ve Kraliçe III. Kleopatra' dan gönderilen yanıtına değinmektedir.
Inscriptio Graeca sic incipit: "Regi Ptolemaeo et reginae Cleopatrae sorori et reginae Cleopatrae uxori, deis benefactoribus, salvere iubent sacerdotes magnae deae Isidis Philenses ..."
Yunanca yazıt ' şu şekilde ' başlar: "Kral Ptolemy ve Kraliçe Kleopatra' nın eşi ve Kraliçe Kleopatra' nın kızkardeşine, ' Philae tapınağından ' büyük Tanrıça Isis' in rahiplerini kurtarmak için, kayra bahşeden tanrılara,..."
Nota Bene:
French: Nom de plusieurs rois de Macédoine, Latin: Nomen plurium regum Macedoniae /Euergetae -> Makedonya' da birkaç kralın adı
; ----------------------------------------------------------------------------------------------------
_ Département des Antiquités égyptiennes E 27113 /Musée du Louvre
Isis in stela depicta a Cleopatra Philopatore propitiata. Inscriptio:
Dikilitaşta, Philopatore ' babasını seven ' ve " bir firavun gibi giyinen " Kleopatra' dan ' günahlarından arınmak için ' bir kefaret ' Expiationis ' sunusu ' adak ' sunulmuş olan " tahtta oturan ve Horus' u emziren " Isis, tasvir edilmiştir. Yazıt:
Pro Regina Cleopatra Dea Philopator [SIC] locus Snonaiticae synodi, quorum conductor Onnophris lesones, anno 1, Epiph 1.
Snonaiticae' nin synod' unda ' konseyinde ', tapınaklar ' synagogos ' lideri ve baş rahip Onnophris tarafından, Philopator Tanrıça Kraliçe Kleopatra adına ithaf edilmiştir ' adanmıştır ', Epiph 1 ' Antik Mısır' da XI. ayın 1' i ', 1. yıl.
Nota Bene:
Antik Mısır' da XI. ay ' Epiph ', Miladi takvime ' Calendarium Gregorianum ' göre, 8 Temmuz ile 6 Ağustos aralığında olduğundan ' Kasım ayı olmadığından ', Epiph 1' in, 8 Temmuz olması gerekir... ' Fakat Louvre müzesine göre, 2 juillet 51 avant J.-C. ' M.Ö. 2 Temmuz 51 '
French: Offrir un sacrifice expiatoire à, Latin: Propitiare, Ecclesiastical Latin: Propitiatoria, Vetus Testamentum: ut sit placabile sacrificium -> bir kefaret sunusu ' adak ' sunmak
Graeca Antiqua: Snonaitiakis, Latin: Snonaiticae -> Isis' e ' muhtemelen ' atfedilen bir sıfat ya da önad
French: Qui aime son père, Latin: Amans Patrem Suam /Philopator -> ' Kendi ' babasını seven
; ----------------------------------------------------------------------------------------------------
_ Edfu' da ' Apollinis Oppidum ', Horus' un evinde, Kleopatra' nın isminin kabartma resmi
İ ç t e n l i k l e...
Sevgiyle...